Niektóre aspekty wyłaniania europejskiej rady zakładowej

Zgodnie z art. 23ust. 1 zd. I Członkowie europejskiej rady zakładowej, reprezentujący pracowników zatrudnionych w Polsce, w liczbie określonej niniejszą ustawą lub ustawą innego państwa członkowskiego, są wyznaczani lub wybierani w trybie określonym w art. 8 lub 9.

Należy zatem spróbować odczytać jak mogą wyglądać art. 8 i 9 ustawy w odniesieniu do rady zakładowej.

Art. 8

1. W przypadku gdy pracownicy są zatrudnieni w Polsce w jednym zakładzie pracy wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, członkowie europejskiej rady zakładowej reprezentujący pracowników polskich są wyznaczani przez reprezentatywną zakładową organizację związkową, a w przypadku jej braku – wybierani przez pracowników w liczbie określonej niniejszą ustawą lub ustawą innego państwa członkowskiego.

2. Zakładowa organizacja związkowa jest reprezentatywna, jeżeli spełnia warunki określone w art. 253 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 263). Przepisy art. 253 ust. 3, 4, 6 i 7 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych stosuje się odpowiednio.

3. W przypadku gdy w zakładzie pracy działa kilka reprezentatywnych organizacji związkowych, wyznaczają one wspólnie członków europejskiej rady zakładowej. W przypadku nieosiągnięcia porozumienia przez reprezentatywne organizacje związkowe, członków europejskiej rady zakładowej wybierają pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych przez te organizacje.

4. Wybory członków europejskiej rady zakładowej przez pracowników organizuje zarząd centralny, powiadamiając pracowników o terminie i sposobie ich przeprowadzenia w sposób przyjęty w danym zakładzie pracy. Powiadomienie pracowników powinno nastąpić nie później niż na 14 dni przed dniem wyborów.

5. W terminie, o którym mowa w ust. 4, zarząd centralny zawiadamia o wyborach organizacje związkowe, reprezentatywne w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz.U. z 2018 r. poz. 2232).

6. Organizacje, o których mowa w ust. 5, mają prawo delegować swoich przedstawicieli do uczestniczenia w czynnościach związanych z przeprowadzeniem wyborów.

7. Wybory są bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym.

8. Wybory są ważne, jeżeli uczestniczyło w nich co najmniej 50% pracowników.

9. W przypadku gdy w wyborach nie uczestniczyło co najmniej 50% pracowników, po upływie 3 miesięcy przeprowadza się ponowne wybory, które są ważne bez względu na liczbę uczestniczących w nich pracowników.

10. W skład europejskiej rady zakładowej wchodzą kandydaci, którzy otrzymają kolejno największą liczbę głosów.

Art. 9

1. W przypadku gdy pracownicy są zatrudnieni w Polsce w więcej niż jednym zakładzie pracy wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, w każdym z nich, w trybie określonym w art. 8, wyznacza się lub wybiera trzech przedstawicieli w celu wyłonienia członków europejskiej rady zakładowej.

2. W zakładzie pracy, w którym jest zatrudnionych co najmniej:

1) 25% ogółu pracowników przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym zatrudnionych w Polsce – wyznacza się lub wybiera dodatkowo jednego przedstawiciela;

2) 50% ogółu pracowników przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym zatrudnionych w Polsce – wyznacza się lub wybiera dodatkowo dwóch przedstawicieli;

3)  75% ogółu pracowników przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym zatrudnionych w Polsce – wyznacza się lub wybiera dodatkowo trzech przedstawicieli.

3. Do wyborów przedstawicieli stosuje się odpowiednio przepisy art. 8 ust. 3-10, z tym że wybory są organizowane przez zarządy poszczególnych zakładów pracy. Zarządy te niezwłocznie zawiadamiają zarząd centralny o wyborze przedstawicieli.

4. Zarząd centralny, w terminie 14 dni od zawiadomienia o wyznaczeniu lub wyborze przedstawicieli, organizuje ich zebranie.

5. Przedstawiciele wybierają spośród siebie członków europejskiej rady zakładowej w liczbie ustalonej zgodnie z art. 7 ust. 2.

6. Przedstawiciele zawiadamiają zarząd centralny o wybranych członkach europejskiej rady zakładowej.

A zatem jedynym przepisem który reguluje sposób wyboru członków europejskiej rady zakładowej jest art. 9 ust. 5 w zw. z art. 24 ust. 1 zd. I ustawy, z którego wynika, że „Przedstawiciele wybierają spośród siebie członków europejskiej rady zakładowej w liczbie ustalonej zgodnie z art. 7 ust. 2”. Należy zatem uznać, że ustalenie sposobu wyboru członków rady jest pozostawione do uznania przedstawicieli, którzy sami ustalają zasady wyboru. W szczególności mogą uchwalić regulamin przeprowadzania wyborów.

W efekcie można sobie wyobrazić, że zgromadzenie przegłosuje głosami większości uchwałę, że do rady wybiera imiennie wskazane osoby.

W braku akceptacji dla takiej uchwały należy zaproponować uchwalenie regulaminu wyborów. W sytuacji gdy przedstawicieli jest około 160, warto rozważyć uregulowanie biernego prawa wyborczego w ten sposób, że kandydować mogą tylko osoby które uzyskały poparcie określonej liczby osób mających czynne prawo wyborcze (np. 10 osób, 10% liczby przedstawicieli, 20 osób…). Każda osoba może przy tym poprzeć nieograniczoną liczbę kandydatów. W toku głosowania można poprzeć maksymalnie 8 osób do rady i maksymalnie 3 osoby na członków rezerwowych. Spośród kandydatów wybiera się osoby mające kolejną największą liczbę osób.