Analizę należy rozpocząć od wskazania na § 3 ust. 2 Zasad techniki prawodawczej stanowiących załącznik do Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej (t.j. Dz. U. 2016, poz. 283). Stanowi on że „W ustawie nie zamieszcza się przepisów, które regulowałyby sprawy wykraczające poza wyznaczony przez nią zakres przedmiotowy (stosunki, które reguluje) oraz podmiotowy (krąg podmiotów, do których się odnosi)”. Pozwala to uznać, że przedstawione zagadnienie sprowadza się w istocie do odpowiedzi na pytanie czy regulacja dotyczące Rady Dialogu Społecznego mieści się w przedmiotowym i podmiotowym zakresie kodeksu zbiorowego prawa pracy.
Ustawa z 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz.U. 2015, poz. 1240) stanowi typową pragmatykę – ustawę regulującą całościowo pewną materię łącząc przepisy o bardzo różnej charakterystyce. W ustawie zdecydowanie dominują przepisy o charakterze ustrojowym, kompetencyjnym i proceduralnym regulujące sposób powoływania i funkcjonowanie Rady i innych instytucji. Wiele z tych przepisów ma charakter bardzo techniczny i szczegółowy. Oprócz tego znajduje się tam kilka przepisów o zupełnie innym charakterze:
- Przepisy należące do sfery procedury cywilnej – art. 14 i art. 25,
- Przepisy które można uznać za materialne zbiorowe prawo pracy – art. 15 (który może być podstawą do zawarcia porozumienia zbiorowego) oraz art. 45-46 (które uzupełniają regulację sporów zbiorowych),
- Przepisy z zakresu finansów publicznych – art. 16-21.
Podkreślić należy, że przepisy ustawy nie regulują materii podmiotów zbiorowych stosunków pracy, lecz kwestie forum na którym niektóre z tych podmiotów mogą współpracować (zob. art. 1 ust. 1 ustawy). Rada nie jest podmiotem zbiorowego prawa pracy (ani nie ma podmiotowości w żadnej innej dziedzinie prawa) lecz quasi-organem o kompetencjach głównie doradczych i opiniujących.
Zbiorowe prawo pracy to przede wszystkim prawo materialne (w tym przepisy regulujące kwestie podmiotowe). Ponieważ materia dotycząca zbiorowego prawa pracy świadomie wyłączona jest z jurysdykcji sądów (w dużym stopniu dlatego, że nie nadaje się do tego trybu rozstrzygania sporów) prawo to ma własne regulacje które możnaby uznać za proceduralne (np. przepisy o sporach zbiorowych), które są z regulacjami materialnoprawnymi bardzo ściśle powiązane. Uzasadnia to umieszczenie ich w jednym kodeksie.
Natomiast przepisy o RDS mają się do pozostałej materii KZPP jak przepisy ustawy o ustroju sądów powszechnych do kodeksów regulujących poszczególne procedury i kodeksów prawa materialnego. Uważam, że nie jest to materia mieszcząca się ani w przedmiotowym, ani podmiotowym zakresie prawa pracy.
Przyznaję, że powyższy argument jest o tyle słaby, że to nowouchwalony kodeks zbiorowego prawa pracy zdefiniuje czym jest zbiorowe prawo pracy. Z tej perspektywy włączenie przepisów o RDS do kodeksu jest możliwe.
Można jednak podać inne argumenty. Przepisy ustawy o RDS są bardzo techniczne i szczegółowe. W efekcie po prostu nie pasują one do regulacji o charakterze kodeksowym, która powinna cechować się ogólnością i elegancją. Dodanie tych przepisów do kodeksu spowoduje przeciążenie go przepisami które w praktyce nie są stosowane na co dzień przez większość adresatów. Obniży to przejrzystość całej regulacji. Nie sposób też nie dostrzec, że szereg przepisów ustawy powiązanych jest z przepisami o finansach publicznych, co może skutkować częstymi nowelizacjami przepisów kodeksu. Nie jest to rozwiązanie pożądane.
adw Łukasz Panasiuk