W związku z tworzeniem  Europejskiej Rady Zakładowej, w X  wskazano trzech przedstawicieli pracowników.

Obecnie jeden z nich wypowiedział umowę o pracę,  W związku z sytuacją epidemiologiczną, istnieje duże prawdopodobieństwo, iż do tego dnia X nie zorganizuje spotkania przedstawicieli pracowników, spośród których zostaną wybrani członkowie europejskiej rady zakładowej. Czy istnieje możliwość wskazania innej osoby?

Odpowiedź:

Przepisy ustawy o Europejskich Radach Zakładowych nie przewidują takiej sytuacji. Tym niemniej możliwe jest znalezienie rozwiązania. Należy jednak wskazać, że priorytetem, zarówno dla Parlamentu europejskiego[1] oraz polskiego Ustawodawcy[2] jest skuteczne utworzenie platformy dialogu społecznego w przedsiębiorstwach o zasięgu wspólnotowym. Biorąc pod uwagę powyższy priorytet, wszelkie wątpliwości, wynikające np. z braku konkretnego przepisu należy interpretować w kierunku utworzenia europejskiej rady. 

Na wstępie należy wskazać, że członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego (a taka procedura trwa obecnie w X) mogą być w strukturze złożonej z wielu pracodawców wyłonieni na dwa sposoby – przez wyznaczenie lub przez wybór (zob. art. 9 ust. 1). Sposób ich wyboru reguluje art. 8 ust. 3-10 z mocy odesłania zawartego w art. 9 ust. 3 zd. I. Te przepisy zawierają konkretne terminy, w których mają być dokonane kolejne czynności. Wynika z tego, że ponowienie wyborów czy przeprowadzenie wyborów uzupełniających w razie rezygnacji wskazanych przedstawicieli jest czynnością wątpliwą.

Inaczej ma się sprawa z wyznaczeniem przedstawicieli przez związki zawodowe. Art. 9 ust. 1 odsyła tu do całego art. 8, ale w praktyce zastosowanie znajdą ust. 1, 2 oraz ust. 3 zd. I, bowiem pozostała część art. 8 dotyczy wyborów. I w art. 8 ust. 1, 2 i 3 zd. I w zw. z art. 9 nigdzie nie ma żadnego terminu ograniczającego czas jaki ma organizacja związkowa (lub organizacje związkowe) na wskazanie przedstawicieli. W praktyce ograniczenie wynika tylko z art. 9 ust. 4, który stanowi, że „Zarząd centralny, w terminie 14 dni od zawiadomienia o wyznaczeniu lub wyborze przedstawicieli, organizuje ich zebranie”. Można uznać, że zdarzenie w postaci zawiadomienia o zebraniu przedstawicieli petryfikuje ich skład osobowy, choć można też bronić poglądu, że dopiero samo rozpoczęcie zebrania wywołuje taki skutek.

Wg przekazanych informacji pracodawca do dziś nie wyznaczył terminu zebrania przedstawicieli. Skoro tak, to wydaje się, że organizacje związkowe mogą po prostu wskazać nowych przedstawicieli w oparciu o art. 8 w zw. z art. 9 ust. 1 ustawy informując jednocześnie pracodawcę, że nowi przedstawiciele wskazywani są w miejsce osób, które zrezygnowały.

Rozwiązanie powyższe ma pewne oparcie w dyrektywie 2009/38 z 6 maja 2009 r. Otóż w art. 5 ust. 2 lit. a akapit drugi czytamy, że „Państwa członkowskie zapewniają pracownikom przedsiębiorstw lub zakładów pracy, w których z przyczyn od nich niezależnych brak jest przedstawicieli pracowników, prawo do wybrania lub powołania członków specjalnego zespołu negocjacyjnego”. Z przepisu tego w drodze wykładni celowościowej można wyprowadzić zasadę, że prawo krajowe powinno iść w kierunku zapewnienia możliwie pełnej reprezentacji pracowników, chyba że sami zainteresowani pracownicy z tego prawa zrezygnują. A uzupełnienie listy przedstawicieli mających dokonać wyboru członków specjalnego zespołu negocjacyjnego przez wskazanie następców osób które zrezygnowały w pełni służy realizacji tego celu.

[1] Dyrektywa 2009/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie ustanowienia europejskiej rady zakładowej lub trybu informowania pracowników i konsultowania się z nimi w przedsiębiorstwach lub w grupach przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym

[2] Ustawa z dnia 5 kwietnia 2002 r. o europejskich radach zakładowych