Pytanie czy urlop ojcowski jest urlopem czy zasiłkiem ZUS, a także czy 100% wynagrodzenie za „urlop” obejmuje tylko płacę zasadniczą czy również inne dodatki płacowe przysługujące z tytułu zatrudnienia. poniżej kilka informacji w tym zakresie.

Urlop ojcowski pomimo nazwy „urlop” nie ma nic wspólnego z urlopem wypoczynkowym, ani z urlopem okolicznościowym i jest szczególnym rodzajem „wolnego” (podobnie zresztą jak urlop macierzyński, czy wychowawczy, do których też nie stosuje się zasad przewidzianych dla urlopów wypoczynkowych czy okolicznościowych).

 Kodeks pracy wyraźnie wskazuje, iż za czas pozostawania na urlopie ojcowskim ubezpieczonemu (pracownikowi – ojcu) przysługuje zasiłek macierzyński.:

Art.  184 kodeksu pracy

[Prawo do zasiłku macierzyńskiego]

Za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego przysługuje zasiłek macierzyński na zasadach określonych w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

 Wysokość zasiłku macierzyńskiego dla pracownika – ojca za okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.

 Zgodnie z  art.  31 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.

 Osobną natomiast kwestią jest to, co się wlicza do tej podstawy wymiaru zasiłku. Zgodnie z przepisami art. 47 ww. ustawy, zastosowanie znajdą m.in. następujące regulacje, stosowane m.in. dla zasiłku chorobowego. I tak:

 Art.  36.  [Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego]

1. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
2. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.

 Art.  42.  [Wliczanie premii, nagród i innych składników wynagrodzenia]

1. Premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.
2. Składniki wynagrodzenia, o których mowa w ust. 1, przysługujące za okresy kwartalne, wlicza się do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwot wypłaconych pracownikowi za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
3. Składniki wynagrodzenia, o których mowa w ust. 1, przysługujące za okresy roczne, wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
4. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio do składników wynagrodzenia wypłacanych za inne okresy.
5. Jeżeli składniki wynagrodzenia, o których mowa w ust. 1-4, nie zostały wypłacone do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków chorobowych, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się składniki wypłacone za okres poprzedni.

 Art.  41.  [Nieuwzględniane składniki wynagrodzenia]

1. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku.

 Z powyższych przepisów wynika, że pracownik – ojciec za czas pozostawania na urlopie ojcowskim ma płacone, nie 100% wynagrodzenia, tak jak przy urlopie wypoczynkowym lub okolicznościowym, lecz 100% wymiaru zasiłku macierzyńskiego ustalanego według zasad wskazanych powyżej.

 Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku istotne jest to, czy dane świadczenie jest wypłacane w czasie nieobecności chorobowej, czy nie – chodzi o to – aby dwa razy nie dostać tego samego świadczenia – jeśli jakiś dodatek otrzymuje się podczas np. zwolnienia lekarskiego (od pracodawcy bezpośrednio), to taki dodatek nie będzie wliczany do średniej, na podstawie której jest wypłacany zasiłek chorobowy, bo pracownik otrzymałby go dwa razy (raz od pracodawcy, a drugi raz w wysokości zasiłku). W ZUZP odnośnie dodatku 4b, mówi że jest wypłacany za okres urlopów okolicznościowego i wypoczynkowego, natomiast w okresie zwolnienia lekarskiego nie jest wypłacany (zmniejszany za okres niewykonywania pracy).

 W tej sytuacji w mojej ocenie pracodawca słusznie wlicza dodatek do podstawy wymiaru (gdyż to wynika ze stosowania przepisów zasiłkowych) (skoro go w takich wypadkach nie wypłaca), a ZUZP wyraźnie wskazuje, iż dotyczy on okresów przepracowanych (plus za okres urlopu wypoczynkowego i okolicznościowego – a urlop ojcowski do żadnych z tych grup nie należy).

 Inne składniki wynagrodzenia również powinny być oceniane pod tym kątem i w zależności od dokonanych ustaleń będą wliczane lub też nie do podstawy zasiłku.  

Opracowała Magdalena Trębacz